Herfst: bezinning, minder doen en warm eten

In de Huangdi Nei Jing (klassieker van de Gele Keizer) vraagt Huangdi waarom de mensen vroeger gezonder en langer leefden dan in zijn tijdperk. Zijn minister Qibo antwoordt: de mensen van vroeger leefden volgens de seizoenen, in het ritme van en in harmonie met de natuur. Wat bedoelt Qibo hiermee en wat betekent het voor degenen die gezonder willen leven?

De vier seizoenen representeren de Qi van de Dao en de interactie van Qi van de aarde (Yin) met de Qi van de hemel (Yang). De hemelse Qi warmt de aarde en de aardse Qi koelt de hemel. Er is een voortdurende interactie tussen Yin en Yang. Aan de hand hiervan kunnen we de overgangen tussen de vier seizoenen uitleggen. Yin-Yin staat voor uiterst Yin ofwel de winter. Yang-Yang staat voor uiterst Yang ofwel de zomer. De lente kan gezien worden als de overgang van uiterst Yin naar uiterst Yang ofwel de overgang van de winter naar de zomer toe. Vandaar dat Yin-Yang staat voor de lente. Vanuit dit denken staat vanzelfsprekend Yang-Yin voor de herfst. Tot zover allemaal logisch en begrijpelijk. Maar wat betekent leven volgens de seizoenen dan voor onze gezondheid?

Tot ‘Yin’ behoren kenmerken als intern, koud en rust en tot ‘Yang’ behoren kenmerken als extern, warm en activiteit. Een overgang van Yin naar Yang is bijvoorbeeld de overgang van winter naar zomer; een overgang dus van intern naar extern, van koud naar warm en van rust naar activiteit. Dit toont zich in de natuur onder andere als volgt: planten gaan bloeien, de temperatuur stijgt, dieren wisselen van wintervacht naar zomervacht en sommige dieren ontwaken uit hun winterslaap en worden actief. Voor de overgang van zomer naar winter kunnen dezelfde voorbeelden worden gebruikt maar dan omgekeerd: planten verliezen hun bloemen, de temperatuur daalt, dieren wisselen van zomervacht naar wintervacht en sommige dieren slaan voedsel op om vervolgens hun winterslaap in te gaan.

De herfst is net begonnen; de transitie van Yang-Yang naar Yang-Yin. Wat kun je in deze periode doen om volgens de seizoenen te leven?

• Qi trekt naar binnen, dus je focust je meer op je emoties en bent niet te uitbundig in je expressies. Het is het moment voor bezinning, terugkeren naar de kern van je 'zijn'.
• Het wordt kouder, maar dat merk je niet altijd omdat de zon nog regelmatig schijnt. Het is dus belangrijk om je goed aan te kleden zodat op momenten dat de zon niet schijnt je niet het risico loopt om kou te vatten.
• Het is de tijd voor meer rust en minder activiteit. Je doet rustiger aan en je gebruikt bij wat je doet niet je maximale inspanning. Je gaat vroeger naar bed maar staat nog wel vroeg op.
• Het wordt al kouder dus je verbruikt meer Qi (energie) om je lichaam op temperatuur te houden. Daarom is het verstandig om zoveel mogelijk warm te eten zodat je Milt en Maag minder Qi nodig hebben om voedsel te transformeren naar Qi.

Al deze adviezen zorgen ervoor dat je per saldo Qi kan ‘sparen’. Deze spaarpot met Qi heb je uiteindelijk weer nodig voor de overgang van Yin naar Yang, ofwel van de winter naar de lente en van de lente naar de zomer. Het geeft je op dat moment de kracht om vanuit de kern van je ‘zijn’ jezelf te kunnen ontwikkelen en ontplooien.

Dit is de betekenis van de herfst wanneer je leeft volgens de seizoenen. Het geeft een dieper begrip van Yin en Yang en van hun wederzijdse afhankelijkheid. Samenvattend: bezinning, minder doen, vroeg naar bed en vroeg opstaan, warmer kleden en warm eten; levensstijl elementen met een preventieve werking die passen bij de herfst.

Zàijiàn (tot ziens), Ki-Jan